Geloof je reisbureau niet: CO2-compensatie is geen oplossing

Overzicht vliegtuigen boven Europa op een willekeurig moment

Hoor jij ook tot de bewuste mensen met oog voor het milieu? Let je meestal op je energieverbruik en doe je aan afvalscheiding? Misschien sta je zelfs niet te lang onder die lekkere, warme douche en eet je vaak vegetarisch. Dan kijk je natuurlijk ook kritisch met welke organisatie je die verre reis maakt. Want je wilt jouw ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden. Je gaat dus op zoek naar een reisorganisatie die goed rekening houdt met het klimaat. Dan heb ik niet zo’n goed nieuws. Geloof je reisbureau niet: CO2-compensatie is geen oplossing!

Als je tegenwoordig een reis wilt boeken dan struikel je bijna over de aanbiedingen met eco-reizen. Je kunt eco-reizen maken naar alle uithoeken van de aarde. En het reisbureau vertelt je: de CO2-uitstoot van je vliegreis kun je compenseren. Kortom, je kunt heerlijk klimaatneutraal de wereld verkennen. Klopt dit eigenlijk wel? Hoe zit het precies met die CO2-compensatie en met die mooie beloften? De meeste reisorganisaties zullen het waarschijnlijk goed bedoelen, maar werkt het ook op grote schaal? Onze stelling is: CO2-compensatie is geen oplossing. Maar we gaan het onderzoeken.

Is CO2-compensatie op grote schaal een bruikbaar middel om de negatieve invloed van overmatige CO2-uitstoot te neutraliseren?

We hebben een uitgebreid artikel geschreven om die vraag te beantwoorden. We bespreken een aantal aspecten van CO2-compensatie en als je wilt dan kun je ook alle berekeningen nalezen.

slogan reizen-met-hart-voor-de-wereld
Een mooie belofte, maar kan het wel?

Behalve broeikasgassen zijn er ook andere belangrijke, schadelijke invloeden zijn op het milieu. Toch beperken wij ons tot de impact van broeikasgassen, want die is veruit het grootst wat betreft de reisbranche. Ons onderzoek leidt tot de volgende resultaten.

Een extra bos van vier keer Nederland, waar planten we dat?

Als wij alle vliegkilometers van alle Nederlanders willen compenseren, dan moeten we een extra bos planten ter grootte van een derde van heel Nederland. Maar daarmee zijn we er nog niet. Naast onze vliegreizen stoten we ook veel CO2 uit door andere activiteiten. Om alle overtollige CO2 te compenseren moeten we voor elke Nederlander 1 hectare nieuw bos planten. Dat is in totaal vier keer de oppervlakte van heel Nederland. Daarmee kunnen we, uitgaande van gelijkblijvende uitstoot, 30-40 jaar lang de uitstoot compenseren. We hoeven dus niet elk jaar zo’n bos te planten, maar na die 30-40 jaar is het opnamevermogen uitgewerkt.

CO2-compensatie is geen oplossing want er is geen plaats voor zo veel extra bossen

Het aantal vliegkilometers van alle Nederlanders omvat ongeveer 1% van het wereldwijde vliegverkeer. Wereldwijd wordt dus honderd keer zo veel gevlogen. Er is dus gewoon niet genoeg ruimte om al die extra bomen te planten.

Compenseren met energieprojecten is geen realistisch alternatief

Er zijn ook andere manieren om te compenseren, met name duurzame energieprojecten in derdewereldlanden. Naar onze mening zijn dat projecten die eigenlijk toch al moeten plaatsvinden en dus niet echt extra zijn. Bovendien is bewezen dat ze vaak niet additioneel zijn. We laten met berekeningen zien dat ook dit op grote schaal geen haalbare oplossing is. We nemen wind-energie op de Noordzee als voorbeeld. Om al onze Nederlandse overtollige CO2 te compenseren moeten we acht keer zoveel windmolens extra op de Noordzee zetten als er al staan (inclusief de plannen tot en met 2020). Dat is niet realistisch. Ook voor energieprojecten geldt: CO2-compensatie is geen oplossing.

Conclusie: CO2-compensatie is geen oplossing

Er is voorlopig maar één effectieve maatregel mogelijk: beperk de CO2-uitstoot. Ofwel, draai de CO2-kraan dicht, want compensatie is dweilen met de kraan open.

In onze Duurzame Reisgids geven we diverse alternatieven voor vliegreizen. De kunst is om van je reis iets leuks te maken, misschien met een prettige stop onderweg. Zo kan een reis per trein naar Barcelona een duurzame en ontspannen ervaring opleveren.

Moet ik nou wel of niet compenseren?

Heb je alles hebt afgewogen en besluit je toch een vliegreis te maken? Dan is het op zich niet verkeerd om je CO2-uitstoot te compenseren. Die extra bomen, of die extra windturbine kan natuurlijk geen kwaad. En een beetje extra hulp voor mensen in de derde wereld is altijd goed. Kies dan een gecertificeerd project. Of check dat jouw vliegtuigmaatschappij of reisbureau een gecertificeerd project kiest. Milieucentraal geeft een aantal goede tips. Wij citeren: “Keurmerk voor betrouwbare projecten: Gold Standard is een betrouwbaar keurmerk voor projecten waarmee CO2-uitstoot wordt gecompenseerd. Het wordt ondersteund door onder andere het Wereld Natuurfonds.”

Meer lezen? Ga naar het uitgebreide artikel en de berekeningen.

In de pers wordt veel aandacht besteed aan de vergelijking tussen de CO2-uitstoot van vliegtuig en hogesnelheidstrein. Zie bijvoorbeeld dit bericht.

Lees ook hoe veel bestemmingen binnen Europa gemakkelijk per trein bereikbaar zijn of kunnen komen.

4 reacties

  1. Mooi blog. Ik vraag me alleen af: met de trein naar Barcelona. Dan reis je volgens mij alleen tot de grens met Nederlands op stroom van windmolens, daarna is zowat alles fossiel. En vergeet je gemakshalve dat alle faciliteiten (tussenstations, spoorwegovergangen, toiletdump en nog wat andere faciliteiten) ook een grijze footprint hebben. Ik ben echt helemaal voor duurzaam, maar er moet nog heel veel worden vergroend aan het Europees spoor. Het is duurzamer om met te trein door Europa te reizen, maar zeker nog niet duurzaam. Gelukkig is de beweging gaande en begrijp ik natuurlijk de boodschap dat vliegen zeker niet duurzaam is.

    Keep up the good work

    1. Je rijdt helemaal niet op groene stroom. In Nederland wordt praktisch alles nog fossiel opgewekt.

      Vanuit Noorwegen wordt groene stroom verkocht, omdat Noorwegen veel groen kan opwekken door middel van waterkracht centrales, etc. Omdat groene stroom relatief veel waard is verkopen ze praktisch alles wat ze opwekken. Verdient namelijk goed. Vervolgens kopen ze grijze stroom in, want goedkoop. Onze stroom wordt dus groen gewassen. En dat is ook alleen nog op papier, wat er gaat geen kw daadwerkelijk op en neer tussen onze landen. Het is puur administratief.

      1. Het is helemaal waar dat treinen nog lang niet altijd op groene stroom rijden. Maar we zien wel ontwikkelingen richting groene stroom voor treinen. Technisch is het in elk geval geen probleem. Daar staat tegenover dat er voor vliegtuigen geen echt milieuvriendelijk oplossing in zicht is. Grootschalig elektrisch vliegen is de eerste tientallen jaren niet waarschijnlijk. Het gebruik van biobrandstof heeft vele nadelen in de landen waar de bio-grondstoffen wordt verbouwd, zoals verdringing van landbouw en het kappen van bossen. We moeten dus echt van onze vliegverslaving af. Maar daar waren we het waarschijnlijk al over eens.

  2. En nog zoiets: stel nou dat we álles zouden compenseren, wat wij rijke Nederlanders uitstoten aan CO2. Dan zitten we met CO2 in de atmosfeer nog steeds ruim boven de 400 parts-per-million, terwijl de bovengrens is bepaald op 350. Oftewel: met alleen neutraliseren van onze schade zijn we er niet! We moeten er alles aan doen om nieuwe schade tot stilstand te brengen, én oude schade op te ruimen! Dus: én niet meer vliegen, én bomen planten, én grazers laten grazen, én stoppen met hyperconsumptie van onnodige spullen van overal ter wereld, én-én-én.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *