Fietsen door Scandinavië – hoe duurzaam reizen leidt tot nieuwe avonturen

Door: Tessa Leferink

In de zomer van 2017 heb ik na mijn afstuderen 2 maanden door Noord-Europa gefietst. Na mijn bachelor had ik al een keer 3 maanden gereisd in Zuid-Oost Azië. Het welbekende verre backpack avontuur had ik dus al meegemaakt.  Ik wou het deze keer anders doen: actiever, trager, duurzamer en misschien wel nóg avontuurlijker.

Het werd een fietsvakantie door Scandinavië, samen met Isabel. Na een lange afstudeerperiode zonder al te veel beweging waren we zeker niet in topconditie. In een soort over-enthousiasme hebben we er echter geen moment stilgestaan of dit een probleem zou vormen, en dat was het gelukkig ook niet.

Voor vertrek hadden we in grote lijnen een route uitgestippeld. We wisten dat we ongeveer twee maanden de tijd hadden, en dat we tijdens de reis ook vrienden en familie wilden opzoeken. Vooraf hadden we ook bedacht dat het een reis moest zijn met afwisseling tussen fietsen door land en bezoekjes aan de stad.

Uiteindelijk fietsten we meestal 60 à 70 km per dag, met voldoende tijd voor rustig de tent af te breken en onderweg te stoppen voor lunch of een mooi uitzicht. Routes plannen deden we op basis van rondvragen en wat uitzoekwerk op internet. En we hadden een fietsnavigatie mee voor de exacte afslagen.

Fietsen door Scandinavië – onze route

We hebben 3 grote fietstochten gemaakt: van Zutphen naar Hamburg via de Radfernweg, van Malmö naar Göteborg via de Kattegettleden route en van Tallin naar Pärnu via de Baltic Sea Route. Voor de andere verplaatsingen gebruikten we Flixbus, lokale treinen en ferries.  In de steden verbleven we steeds meerdere dagen. Elk van de steden die we hebben bezocht zijn pareltjes op zich, en zou ik iedereen willen aanraden.

De route: Zutphen – Bremen – Hamburg: fiets – Radfernweg; Hamburg – Kopenhagen: Flixbus; Kopenhagen – Malmö: trein; Malmö- Göteborg: fiets – Kattegattledenroute; Göteborg – Stockholm: Flixbus; Stockholm – Helsinki: nachtboot; Helsinki – Tallinn: veerboot; Tallin – Pärnu: fiets – de Baltic Sea Route; Pärnu – Nederland: Blablacar

Roskilde Festival

Na een paar dagen in Kopenhagen zijn we doorgereisd naar Roskilde voor het rockfestival dat hier elk jaar plaatsvindt. Het unieke aan het Roskilde Festival is dat het niet commercieel is. De opbrengst gaat naar goede doelen, en het festival wordt grotendeels draaiende gehouden door vrijwilligers.

Ongeveer 30.000 vrijwilligers werken tijdens het festival een aantal dagen en worden hiervoor beloond met een vrijkaartje. En ook wij waren daar één van, met een vrijwilligersplek aan de statiegeldstand/kraampje. De helft van de tijd werkten we, de rest van de tijd bezochten we optredens.

De meeste mensen die bekertjes inleverden waren gek genoeg geen echte festivalbezoekers, maar Roma-leden. Om geld te verdienen kopen zij een entreeticket voor het festival, en rapen ze daarna zo een 15 uur per dag bekertjes waarmee ze meer verdienen dan het entreeticket kostte. Wij vonden het een heel bijzonder concept voor een “duurzaam festival” , dat blijkbaar gedoogd werd door de festival organisatie.

Kattegattleden fietsroute in Zweden

In 7 dagen zijn we van Helsingborg naar Göteborg gefietst via de Kattegettleden route. Hier fietsen was een ware belevenis, grotendeels langs de kust. De streek staat bekend om zijn eilandjes en schilderachtige weggetjes. Stadjes en dorpjes liggen verspreid tussen rotsen en fjorden; en op diverse plaatsen kom je grafheuvels uit de Ijzertijd tegen. Op deze route heb je bijna altijd wind-mee; zeker niet verkeerd voor de minder getrainde fietsreiziger.

Onlangs las ik dat deze route verkozen is tot de beste fietsroute van 2018 is geworden, dat lijkt me terecht!

Wwoofen in Finland

In Finland hebben we anderhalve week Gewwoofd. Gewat?

WWOOF staat voor World Wide Opportunities on Organic Farms. Ik had het nooit eerder gedaan, maar als onderdeel van onze “terug naar de natuur” ervaring paste dit er goed bij. We hebben het WWOOF verblijf vrij laat georganiseerd: slechts 2 weken van tevoren.

Ik vond het een geweldige ervaring. Ik heb dingen gedaan die ik normaal gezien nooit doe, en zoveel interessante gesprekken gevoerd met het gastgezin en andere vrijwilligers.

De boerderij waar we logeerden was op 70 km van Helsinki en eigendom van een klein gezinnetje. Er waren nog 4 andere vrijwilligers tegelijk met ons. We werkten ongeveer 6 uur per dag: bessen plukken, geiten melken, takken sjouwen, aardbeien planten. Letterlijk elke dag wat anders.

Wat me vooral is bijgebleven zijn de gesprekken met ons gastgezin. Onze gastheer had heel bewust voor deze biologische boerderij en duurzame levensstijl gekozen. Hij realiseerde zich dat mensen op het platteland normaal gesproken een extra grote impact hebben (grote huizen, veel autoritten), en wou dat graag anders doen. Het was verfrissend om zijn ideeën te horen, en inspirerend om te zien dat mensen over de hele wereld bezig zijn met de zoektocht naar een duurzame way of life.

Hij vertelde ook dat er vroeger sneeuw in de winter was waar hij woont. De sneeuw reflecteerde het maanlicht, waardoor het zelfs na zonsondergang rond 3uur in de middag, nooit echt donker was. Nu er geen sneeuw meer is door de opwarming van de aarde, zijn de winters pikkedonker.

Ik vond het een hele leuke manier om kennis te nemen van de gewoontes en leefmanieren van mensen in een land. We hadden enorm geluk met ons gastgezin, die echt een kijkje in hun dagelijks leven boden. En het paste nog eens goed in onze low-budget reis ook: (wild)kamperen is goedkoop, maar Scandinavië is verder best duur.

Baltic Sea Route in Estland

Met hulp van de EU heeft Estland sinds kort ook een bewegwijzerd fietsroutenetwerk. Wij hebben een kustfietsroute gevolgd van Tallin naar Pärnu via de Baltic Sea Route, waarvan het Estse stuk grotendeels is aangelegd.

Estland is pas sinds 100 jaar een zelfstandige staat. Rond 1940 werd het land door Sovjettroepen en later ook door Duitse troepen bezet. Het was fascinerend om de Sovjetgeschiedenis van het land mee te maken. Ondanks de onafhankelijkheid sinds 1991 merk je aan alles hoe het land nog met Rusland is verweven.

Er wonen zo een 2,3 miljoen mensen in Estland, een land dat de helft zo groot is als Nederland. Het is dus dun bevolkt. Tijdens het fietsen kwamen we nauwelijks iemand tegen. Veel fietswegen zijn ook niet geasfalteerd, en het aantal eetgelegenheden en campings langs de route was een stuk minder dan we gewend waren. Zo zijn we een keer zonder eten en drinken gestrand bij een soort kamp voor kinderen. Het was onze “enige hoop”; gelukkig kregen we alsnog een plekje toegewezen!

Deze fietsroute is dus vooral een aanrader voor wie houdt van een beetje pionieren in een jong land met een fascinerende geschiedenis.

Logies

Onderweg hebben we met name gekampeerd. Het mooie aan officiële fietsroutes gebruiken is dat je altijd langs campings/kampeerplekken komt, en die ook kan gebruiken voor het plannen van je route.

In Nederland en Duitsland kampeerden we op campings; in Scandinavië hebben we vooral aan “paalkamperen” gedaan. Dit is een vorm van wildkamperen op een aangegeven plek (“paaltje”), met ter plaatse enkele minimale voorzieningen: een kraantje en een compost toilet. Kamperen onder de sterrenhemel ergens op een stille plek in de natuur, zonder (veel) buren, zonder douche en helemaal gratis. Ideaal vonden we het, dat paalkamperen. Toen het na enkele dagen weer tijd was voor een douche, sliepen we een nacht op een echte camping. En zo wisselden we het af.

In de steden moesten we uiteraard op zoek naar andere logies. We hadden onze route zo uitgestippeld dat we op een paar plekken bij vrienden en familie konden logeren: in Hengelo, Bremen, Kopenhagen, Glommen en Göteborg. In de andere steden hebben we via Airbnb steeds een kamer geboekt. Hier ook kwamen we bij de meest bijzondere gezinnen terecht. Omdat je in een kamer in een huis logeert, leer je de host best goed kennen. Nog meer bijzondere gesprekken!

Een reis om nooit te vergeten

Het meest bijzondere aan deze reis was dat het 10 vakanties in 1 waren. We hebben zoveel meegemaakt: natuur, cultuur, steden, op een boerderij gewerkt, festival bezocht, talloze fijne mensen ontmoet en mooie plekken gezien..  Ik vond het ook erg leuk om Europa al fietsend te ontdekken. Het is een hele ontspannen manier van reizen, je hebt snel contact en altijd een mooie dagactiviteit. Er is zoveel moois te zien zo dichtbij.

Mijn grootste les van deze reis is: “Overal zijn er goede mensen”. We maakten ons eerst zorgen over bv. veiligheid en wat er zou gebeuren in geval van pech. Uiteindelijk bleek veiligheid een non-issue te zijn: we hebben geen gekke situaties meegemaakt en er is ook niets gestolen. Ook hadden we één dag echte pech met 3 lekke banden. We kwamen gelukkig hele behulpzame mensen tegen die ons toen ontzettend fijn hebben geholpen.

Mijn Tips

Fietsen

• Veiligheid: we maakten ons in het begin wat zorgen over onze bezittingen. Die paar spullen die je mee hebt worden erg waardevol. Bijvoorbeeld toen we stopten bij een winkel om inkopen te doen. Grote les: er is echt niemand die iets van je fiets pakt, daar hadden we ons achteraf gezien geen zorgen over hoeven maken. Ook het kamperen met twee jonge vrouwen alleen heeft niet voor lastige situaties gezorgd.
• Navigatie: ik heb een navigatiesysteem voor op de fiets aangeschaft voor deze reis. Dat werkte heel goed. Je hoeft het maar eens in de 3 dagen op te laden en kan coördinaten en locaties invoeren of hele routes vanaf een computer.
• In de steden: wij checkten steeds van te voren of er een fietsenstalling was bij onze accommodatie, zodat onze fietsen veilig konden staan.
• Must-have op fietsvakantie: Goede fiets, zonnecollector, goede fietstassen, verschillende fietsbroekjes en bandenplak-set. Voor de rest: zo min mogelijk meenemen.
• Route plannen via een mix aan bronnen. Vakantiefietser.be gebruikten we om een idee te krijgen van de fietsfaciliteiten in een land. We vroegen voornamelijk onderweg rond aan mensen welke mooie plekken we konden bezoeken in de richting van onze bestemming en daar reden we dan naartoe. Vooral op plaatsen met een lagere dichtheid aan slaapplekken navigeerden we van de ene overnachting naar de andere.

Vervoer

De Flixbus reizen hebben we steeds maar 1 of 2 dagen van te voren geboekt met de Flixbus app; dat ging heel makkelijk. De eerste keer kon de fiets achterop, de tweede keer moesten we deze inpakken. Dat was een stuk minder handig, we moesten een dag van te voren nog op zoek in Göteborg naar een doos en vervolgens de fiets uit elkaar halen wat toch voor een beetje stress zorgen.

Ook op onze ferry overtochten kon de fiets gemakkelijk mee tussen de vrachtwagens en motoren. Je komt op bijzondere plekjes laten we maar zeggen.

De grootste uitdaging was om van Estland terug naar Nederland te reizen met onze fiets. Met de trein en bus hadden we vaak moeten overstappen, en moest onze fiets weer in een doos. Uiteindelijk hebben we een zoek-alert ingesteld op Blablacar, en zo een autorit gevonden. Dit hebben we lang van te voren geregeld en ons geluk mag niet worden onderschat. We reden mee met een Nederlander die vanuit Rusland reisde en onze fietsen konden gewoon mee. De rit was zo gezellig dat we uiteindelijk niets hoefden te betalen voor de reis.

Eten

• Hamburg: een leuk restaurantje daar was Oma’s Apotheke
• Kopenhagen: Paper Island ligt is een hele toffe street food plek, waar je onder andere heerlijke vega worstjes en falafelpitabroodjes kunt krijgen.
• Stockholm: Rosendals Tradgard, een theetuin met “from farm to fork” concept. Je kan er salades, soepen, broodjes en gebak eten. Het café maakt gebruik van biologische ingrediënten, veel er van komen zelfs uit hun eigen tuin. http://www.rosendalstradgard.se
• Estland staat bekend om z’n “pure” eten. Het brood dat we daar aten was heerlijk. Een echte aanrader onderweg vond ik restaurant F-Hoone in Tallin: http://www.fhoone.ee/en/

Activiteiten

• Het veerpond tochtje in Hamburg en fietsen onder de Elbe door is erg leuk.
• In Göteborg zijn we erg leuk uitgeweest in de Ya-ki-da village club, en hebben we een mooi filmhuis bezocht: “Hagabion”
• Bezoek de vuurtoren Kullens Fyr net boven Möllein, Zweden.
• Kopenhagen: fietsen = goud! Als je er niet op fiets komt, huur er dan een, en fiets dan ook over de Fietsenslangbrug.
• Idem voor Stockholm, geweldige stad om te fietsen.
• WWOOF: zowel boer als bezoeker maken online een profiel aan. Je ziet al snel hoe groot de verschillen zijn: variërend van een boerengezin met een professioneel bedrijf tot en met renteniers die een self-sustaining leven willen opbouwen. Ook het werk varieert sterk: van onkruid wieden tot bessen plukken en boomstammen hakken. Mijn tip: zoek totdat je een match hebt! En ga er met een open geest heen. WWOOFEN  is voor iedereen die meer wil leren over waar (biologisch) eten vandaan komt en het leuk vindt zich onder te dompelen in een ander dagritme en levensovertuigingen. Meer informatie over WWOOF: http://wwoof.net